هل و فواید آن

هل میوه‌ای کوچک به اندازه بند انگشت با پوست تیره و دانه‌های خوشبو است. هل، میوه گیاهی از تیره زنجبیل‌هاست و انواع مختلفی شامل هل سیاه، هل سفید و هل سبز دارد که نوع سبز آن عطر تندتری دارد.

هل یکی از چاشنی‌های معطر مورد استفاده در بعضی از غذاها، نان‌ها، شیرینی‌ها و به‌خصوص مرباها، هل است. هندی‌ها و پاکستانی‌ها بیشترین مصرف‌کننده‌های هل در جهان هستند.

هل سبز (Elettaria) گیاهی است که بومی جنوب شرق آسیا است. هل درختی است از خانواده زنجبیل به صورت وحشی و پرورشی در مناطق کوهستانی و در سایه درختان می‌روید. ارتفاع درخت ۳۰ تا ۵۰ سانتی‌متر و بعضی‌ها دارای اعضاء چوبی تا ۳ متر ارتفاع و شاخه‌های هوایی و برگ‌های متناوب نوک تیز با گل‌های ریز سفید مانند گل باقلا و میوه ان کوچک ناشکوفا (پوشینه دار) بقدر بند انگشت با پوست تیره رنگ و دانه‌های متعدد می‌باشد. هل سیاه هم از از همین خانواده محسوب می‌شود، اما استفاده آن به‌عنوان ادویه در ایران بیشتر بصورت هل سبز است. اما در خارج از ایران این گیاه در اشکال مختلفی اعم از پودر و روغن ارائه می‌شود که در مصارف گیاه‌پزشکی و صنایع غذایی کاربرد دارد. هل به چای عطر ویژه‌ای می‌بخشد و طرفداران زیادی دارد همچنین در ساخت لیکور بخصوص لیکورهای شیرین همچون لیکور موز و لیکور به مصرف شایان توجهی دارد.

خواص هل

هل از نظر طب قدیم ایران گرم و خشک است.

جویدن دانه های هل پس از صرف غذا ضمن کمک به هضم و گوارش بهتر غذا، می تواند بوی نامطبوع دهان(مثل بوی سیر و پیاز) را نیز خنثی کند.

دانه های هل خواص گرمابخشی داشته و معده و روده ها را تقویت می کنند.

هل اشتها را تحریک می کند و عمل هضم غذا را بهبود می بخشد.

نوشیدن دم کرده ی داغ آن موجب تسکین کولیت، سوءهاضمه، باد نفخ، حالت تهوع و بی حالی شده و مانع ترشح زیاد اسید معده می شود.

یکی از خواص ویژه و بسیار ارزشمند هل، جلوگیری از تشکیل خلط در گلو است. از این رو می توان آن را به محصولات لبنی و پودینگ ها افزود تا اثر شیر را که موجب تشکیل خلط در گلو می شود خنثی کرده و به هضم آن نیز کمک کند.

دانه های هل خاصیت داروی اکسپکتورانت را دارد و سینوس ها و برونش ها، بینی و سینه را از خلط و ترشحات اضافی پاک می کنند.

هل چنان که ذکر شد خواص گرمابخش و انرژی زا دارد از این رو به بهبود روحیه و بازیابی انرژی و توان از دست رفته کمک می کند، اضطراب و نگرانی را کاهش می دهد و در رفع افسردگی موثر است.

هل همچنین کلیه ها را تقویت می کند و گفته می شود برای درمان شب ادراری کودکان مفید است.

دیگر خواص هل عبارتند از

– از خواص هل این است که تقویت کنده قلب است.

– بادشکن بوده و گاز معده و روده را از بدن خارج می سازد.

– تقویت کننده بدن است.

– ادرار آور است.

– قاعدگی را باز می کند.

– زخم های دهان را برطرف می کند، بدین منظور دم کرده هل را در دهان قرقره کنید.

– خوشبو کننده دهان است.

– برای تسکین درد گوش ، گرد هل را در گوش بریزید.

– پایین آوردن تب از خواص هل است.

– معالج سرماخوردگی است.

– تسکین درد روماتیسم از خواص هل است.

– ضد مسمومیت است.

– برای رفع بیماری های چشم مفید است.

تهیه دم کرده هل

مقدار 30 گرم هل کوبیده را در یک لیتر آب جوش ریخته و بگذارید به مدت 10 دقیقه دم بکشد. سپس آن را صاف کرده و بنوشید. هل را همچنین می توان موقع دم کردن چای، به آن اضافه کرد.

تهیه یک دم کرده دارویی با هل

برای تهیه یک دم کرده ی گیاهی معطر و آرام بخش و خوش طعم، 4 عدد دانه هل را همراه با 4 عدد دانه فلفل سیاه، 4عدد دانه میخک، یک قطعه دارچین نکوبیده و چند حلقه نازک زنجبیل تازه در 600 میلی لیتر آب بریزید. آن را به مدت نیم ساعت روی حرارت ملایم قرار دهید، اما مواظب باشید نجوشد.

دم کرده را صاف کنید و به صورت داغ همراه با کمی شیر یا عسل بنوشید.

نوشیدن این دم کرده دو بار در روز، درمانی فوق العاده برای سرفه و سرماخوردگی است.

مضرات مصرف زیاد هل

مصرف زیاد هل برای روده ها مضر است. برای رفع این مشکل، آن را باید با کتیرا خورد.